ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑ
Τα επινεφρίδια, είναι δύο μικροί ενδοκρινείς αδένες που εντοπίζονται ακριβώς πάνω από τους νεφρούς. Παρά το πολύ μικρό μέγεθός τους, παράγουν πολύ σημαντικές ορμόνες που είναι απαραίτητες για τη ζωή, όπως η κορτιζόλη, η αλδοστερόνη, κατεχολαμίνες και ανδρογόνα. Οι ορμόνες αυτές καθορίζουν την απάντηση του οργανισμού στο στρες, σωματικό από οποιαδήποτε ασθένεια ή ψυχολογικό, αλλά και ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση, τον μεταβολισμό και πολλές άλλες λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος.
Τι είναι τα αδενώματα των επινεφριδίων και πώς εντοπίζονται;
Τα επινεφρίδια εμφανίζουν πολύ συχνά μικρούς ή μεγαλύτερους όγκους, τα αδενώματα. Τα αδενώματα των επινεφριδίων συνήθως ανευρίσκονται τυχαία, εάν για άσχετο λόγο πραγματοποιηθεί αξονική ή μαγνητική τομογραφία της κοιλιάς, γι’ αυτό και στην ενδοκρινολογική ορολογία αναφέρονται και ως «τυχαιώματα». Μελέτες έχουν δείξει ότι έως και 1 στους 10 ανθρώπους εμφανίζει αδενώματα επινεφριδίων κατά τη διάρκεια της ζωής του, αν και οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν. Εκτός από την τυχαία ακτινολογική απεικόνιση της κοιλιάς, η διάγνωση των αδενωμάτων γίνεται εάν αυτά προκαλέσουν συμπτώματα επειδή υπερπαράγουν κάποια από τις ορμόνες των επινεφριδίων. Επειδή όμως τα συμπτώματα αυτά είναι πολύ συχνά στον γενικό πληθυσμό, χρειάζεται προσεκτική ενδοκρινολογική εκτίμηση με ιστορικό, κλινική εξέταση και ειδικές ορμονολογικές εξετάσεις, πριν γίνει σύσταση για ακτινολογική απεικόνιση και βρεθούν τα αδενώματα. Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι οι όγκοι των επινεφριδίων μπορεί να αποδειχθούν καρκίνοι πολύ σπάνια, αλλά σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ επιθετικοί.
Τα αδενώματα των επινεφριδίων μπορούν να προκαλέσουν:
• Σύνδρομο Cushing, με χαρακτηριστική εικόνα σαν αυτήν που έχουν όσοι παίρνουν μεγάλες δόσεις κορτιζόνης, με αύξηση βάρους και κυρίως κεντρική συσσώρευση λίπους, μυϊκή αδυναμία, εύκολες αιμορραγίες ή μελανιές, δυσκολία στο ανέβασμα σκάλας, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, οστεοπόρωση, αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων και θρόμβωσης.
• Υπέρταση, είτε σταθερή και μη ανταποκρινόμενη εύκολα στα φάρμακα, είτε με τη μορφή υπερτασικών επεισοδίων που συνοδεύονται από ταχυκαρδία, ιδρώτα και πονοκεφάλους. Πλέον είναι γνωστό ότι ένα σημαντικό ποσοστό υπέρτασης, σε πάνω από 1 στους 10 ασθενείς, και ειδικά σε νεότερους ασθενείς, οφείλεται σε ορμόνες των επινεφριδίων.
• Ανάπτυξη υπερτρίχωσης στις γυναίκες, ακμή και άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων.
Έχει βρεθεί ότι συχνά τα αδενώματα των επινεφριδίων μπορούν να υπερπαράγουν ορμόνες αλλά όχι σε πολύ μεγάλες ποσότητες, και έτσι τα παραπάνω συμπτώματα να είναι πιο ελαφριά.
• Σύνδρομο Cushing, με χαρακτηριστική εικόνα σαν αυτήν που έχουν όσοι παίρνουν μεγάλες δόσεις κορτιζόνης, με αύξηση βάρους και κυρίως κεντρική συσσώρευση λίπους, μυϊκή αδυναμία, εύκολες αιμορραγίες ή μελανιές, δυσκολία στο ανέβασμα σκάλας, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, οστεοπόρωση, αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων και θρόμβωσης.
• Υπέρταση, είτε σταθερή και μη ανταποκρινόμενη εύκολα στα φάρμακα, είτε με τη μορφή υπερτασικών επεισοδίων που συνοδεύονται από ταχυκαρδία, ιδρώτα και πονοκεφάλους. Πλέον είναι γνωστό ότι ένα σημαντικό ποσοστό υπέρτασης, σε πάνω από 1 στους 10 ασθενείς, και ειδικά σε νεότερους ασθενείς, οφείλεται σε ορμόνες των επινεφριδίων.
• Ανάπτυξη υπερτρίχωσης στις γυναίκες, ακμή και άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων.
Έχει βρεθεί ότι συχνά τα αδενώματα των επινεφριδίων μπορούν να υπερπαράγουν ορμόνες αλλά όχι σε πολύ μεγάλες ποσότητες, και έτσι τα παραπάνω συμπτώματα να είναι πιο ελαφριά.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΔΕΝΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ Ποια είναι η θεραπεία των αδενωμάτων των επινεφριδίων;
Εάν αποδειχθεί πως ένα αδένωμα υπερπαράγει κάποια ορμόνη, η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι η λαπαροσκοπική χειρουργική αφαίρεση του αντίστοιχου επινεφριδίου, που συνήθως συνοδεύεται από άμεση βελτίωση των συμπτωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί φαρμακευτική θεραπεία πριν το χειρουργείο ή αν ο ασθενής για κάποιο λόγο δεν μπορεί να χειρουργηθεί.
Εάν αποδειχθεί πως ένα αδένωμα υπερπαράγει κάποια ορμόνη, η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι η λαπαροσκοπική χειρουργική αφαίρεση του αντίστοιχου επινεφριδίου, που συνήθως συνοδεύεται από άμεση βελτίωση των συμπτωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί φαρμακευτική θεραπεία πριν το χειρουργείο ή αν ο ασθενής για κάποιο λόγο δεν μπορεί να χειρουργηθεί.
